You are here:  / Kuchnia / Czarny bez

Czarny bez

Krzewy czarnego bzu często spotykamy w lasach, na obrzeżach łąk, ale i w naszych ogrodach. Wiosną ozdobą są białe baldachy kwiatów, a wczesną jesienią czarnofioletowe grona owoców.

Właściwości

Zarówno kwiaty, jak i owoce są bardzo cennym surowcem zielarskim. Kwiaty zawierają dużo flawonoidów i kwasów fenolowych, kwasy organiczne, sterole, garbniki, triterpeny, sole mineralne. Kompozycja tych składników ma właściwości napotne i przeciwgorączkowe. Działają też moczopędnie, uszczelniają ściany naczyń włosowatych i poprawiają ich elastyczność. Mają również działanie przeciwzapalne i są wykorzystywane do płukania chorego gardła oraz do okładów przy zapaleniu spojówek. Kwiaty czarnego bzu możemy wykorzystywać zarówno w postaci suszonej jak i jeść na świeżo obsmażając je w cieście naleśnikowym.

Jeszcze cenniejsze są owoce czarnego bzu. Kryją one wiele cennych substancji – glikozy antocyjanowe, pektyny, garbniki, kwasy owocowe, witaminy, szczególnie dużo witaminy C i prowitaminy A, sole mineralne (wapń, potas, sód, glin, żelazo). Owoce bzu mają też właściwości napotne, moczopędne, lekko przeczyszczające, przeciwbólowe. Doskonale czyszczą krew – zaleca się jako lek odtruwający i pomagający usuwać z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii i toksyny w chorobach reumatycznych oraz skórnych. Stosowane są też w stanach zapalnych żołądka i jelit, a jako lek przeciwbólowy w nerwobólach i rwie kulszowej.

Zbieranie kwiatów i owoców

Kwiaty należy zbierać, gdy część baldachów jest jeszcze nierozwinięta. Nie należy suszyć ich na słońcu, bo ciemnieją i tracą właściwości lecznicze. Natomiast owoce zbieramy wówczas kiedy to wszystkie jagody są dojrzałe – czarne i lśniące. Szypułki usuwamy po osuszeniu.

Uwaga!

Kwiatów i owoców czarnego bzu nie należy spożywać na surowo, gdyż zawierają toksyczny składnik, sambunigrynę. Po zjedzeniu możemy poczuć się słabo lub wymiotować. Po osuszeniu lub ugotowaniu toksyny ulegają rozkładowi i stają się zupełnie nieszkodliwe.

W aptece

Czarny bez jest składnikiem wielu preparatów zielarskich. Kwiaty wchodzą w skład mieszanek o działaniu przeciwkaszlowym i wykrztuśnym. Suszone owoce dodawane są do mieszanek stosowanych przy: zaparciach, chorobach skóry, głównie łuszczycy, oraz mieszanek przeciwzapalnych i napotnych pomocnych przy leczeniu przeziębienia i kaszlu.

Zachęcam też do przyrządzania domowych przetworów, zwłaszcza soków.